Kıskançlık mı, Hayranlık mı?
Mozart, yalnızca müziğiyle değil, etrafında örülen hikayelerle de zamanını aşan bir dehaydı. Peki, onun yeteneği gerçekten kıskançlık mı yarattı, yoksa bu sadece bir efsaneden mi ibaret? 👀
Mozart, ilk bestesini 5 yaşında yapmış. Kariyerinde, kendisi gibi besteci olan babasının etkisi çok büyük. Baba-oğul sürekli seyahat etmişler. “Seyahat seni şekillendirir” dermiş babası genç Mozart’a… Ömürlerinin 10 yılı böyle yollarda geçmiş. 10 yıl, 80 yaşındaki biri için kısa olabilir, ama Mozart yalnızca 35 yıl yaşamış.
İşte bu kısacık ömrüne de 600’den fazla eser sığdırmış. Hepimizin aşina olduğu "Türk Marşı" da bu eserler arasında. Peki ama Mozart neden Türk Marşı yazmış?
Osmanlı tarihinde iki Viyana Kuşatması var. İlki 1529’da, Kanuni Sultan Süleyman zamanında, ikincisi de 1683’te IV. Mehmed zamanında. Kuşatmalar, savaşlar, fetihler elbette çok zorlu dönemler, ancak farklı kültürler arasındaki etkileşim de en çok bu zamanlarda yaşanmış. Özellikle ikinci kuşatmadan sonra Avusturyalılar, Türk kültürüne ilgi duymaya başlamışlar. Osmanlılar gibi giyinmişler, kafelerinde Türk kahvesi pişirmişler. Mehter takımının vurmalı ve üflemeli çalgıları da Avrupalı bestecileri etkilemiş. Bu enstrümanları kendi orkestralarına dahil etmiş ve onlara uygun parçalar yazmaya başlamışlar. Mozart’ın Türk esintileri taşıyan 40’tan fazla bestesi var!
Kaynaklara göre, Mozart’ın tüm eserlerini dinlemek istersen tam 202 saat ayırman gerekiyor. Bu da sekiz buçuk gün ediyor - yani ediyordu! Bu süre artık 12 dakika uzadı. Çünkü geçtiğimiz ay Almanya’da, Mozart’ın çocukken bestelediği yeni bir eser bulundu!
Böyle Bir Yetenek Kıskanılır Mı?
Pek çok kişi, besteci Salieri’nin hayatı boyunca Mozart’ı kıskandığını düşünüyor. Böyle bir yetenek elbette kıskançlık yaratabilir. Ancak, Salieri’nin Mozart’ı zehirlediği ve ölümüne sebep olduğu iddiaları aslında bir efsaneden ibaret. Bu söylentiler, büyük ölçüde Aleksandr Puşkin'in 'Mozart ve Salieri' adlı oyunuyla başladı; daha sonra farklı uyarlamalarla popüler hale geldi ve günümüze kadar ulaştı.
Gerçekte, Salieri saygın bir besteci ve öğretmendi. Beethoven, Schubert ve Liszt gibi önemli müzisyenlere dersler verdi. Mozart ve Salieri’nin düşman olduklarına dair somut bir kanıt yok. Hatta bazı kaynaklar, aralarında profesyonel bir saygı ve zaman zaman işbirliği olduğunu belirtiyor. Salieri'nin Mozart'ın eserlerini desteklediği ve hatta bazı operalarının sahnelenmesine yardımcı olduğu da söyleniyor.
Mozart’ın ölüm nedeni hala kesin olarak bilinmiyor. Zehirlendiğine dair bir kanıt da bulunamadı. Yine de, ikilinin hikayesi yıllar boyunca oyunlara, filmlere ve kitaplara konu olmaya devam ediyor. Neden mi? Çünkü bu, ilgi çeken bir hikaye. Belki de insanlar kendi duygularıyla bağ kurduğu için bu kadar ilgi çekiyor, bilmiyoruz…
Özetle, Mozart ve Salieri arasındaki ilişki sadece bir kıskançlık hikayesi değil. Bu ilişki, insan duygularının karmaşıklığını da yansıtıyor: aynı anda hayranlık ve kıskançlık… Üzerine bir de rekabet! Ancak her ne olursa olsun, en sonunda, tüm bu dramaların ötesinde bir şey var: eserleri. Onların müzikleri, tüm bu tartışmaların ve efsanelerin ötesine geçerek sonsuzluğa uzanıyor.
Bir Not: Bugün, genellikle eğitim, kariyer gibi konularda kendini gösteren aşırı rekabet ve kıskançlığa “Salieri Kompleksi” deniyor.
Mozart’ın Doğduğu Şehir Salzburg, Piri’de!✨
Salzburg, Mozart’ın doğup büyüdüğü, müzikle dolu hayatının başladığı yer. Üstelik doğduğu ev bugün bir müze. İçeride, Mozart’ın kemanı ve piyanosu gibi bazı enstrümanlarını görmek mümkün. Vaftiz edildiği kurna bile hala Salzburg Katedrali’nde. Salzburg’un dar sokaklarında yürüyüp Mozart’ın ayak izlerini takip etmeye hazır mısın? Yepyeni Salzburg sesli turu, Piri’de seni bekliyor! ✨
Unutmadan Bazı Notlar…
Eğer bu bülteni alıyorsan; ya yakınlarda Piri’ye girmişsindir ya da bizzat bültene kayıt olmuşsundur. Eğer istemiyorsan veya ilgini çekmiyorsa, sessizce ayrılabilirsin. Zamanını önemsiyoruz.🙏🏻
Bu yayının global kullanıcılarımız için hazırladığımız İngilizce versiyonu da hoşuna gidebilir. İçerikler bazı haftalar benzer, bazı haftalar ise tamamen farklı.
Herkese keyifli bir hafta sonu dileriz. Haftaya görüşmek üzere!👋🏻